Seçim sonuçlarını bu tek cümle ile özetliyorum. Seçmen, AKP'ye "kuantum düşün" yani "bütün ihtimaller aynı anda gerçektir" mesajını verdi. Peki siyasi propaganda ile vatandaşın düşünce ve davranışları kontrol edebilir mi? Dünya genelinde düşüncelerimizi kimler, nasıl kontrol ediyor? Piyasaları kim kontrol ediyor? Var olan dünya düzeni kontrol altında mı? Benzeri sorulara cevap arayalım. Değerli dostlar, bu sorular son günlerde Avrupa Birliği (AB) ve ABD kamuoylarında daha yüksek sesle tartışılmaya başlanırken, bu köşede yıllardır tartıştığımız "Hegelian felsefeyi" temel alan teknik ile dünyanın şekillendirildiği iddiası da daha büyük kitleler tarafından kabul görmeye başladı; tezi yarat, antitezi şekillendir, senteze var.
Zihin kontrol edilebilir mi
Daha açıkçası; etkiyi veya tepkiyi bilinçli şekilde kontrol et, arada kalanlar veya bir uca karşı olanlar, karşı tarafta olsalar bile yine senin kontrolün veya varmak istediğin tezin parçası olsunlar. Örnek; iki kutuplu dünya ve yapılan milyarlarca dolarlık silah yatırımı, Kızıl Ordu korkusu ile aldığımız milyar dolarlık hurdalar ve girdiğimiz borç batakları, terörist etki ile işgal edilen ve ABD halkına ödetilen en az 3 trilyon dolar. Değerli dostlar, konu daha detaylandırılabilir. Bugün bu detaylara girmeden piyasalar için, daha doğrusu piyasalarda bireysel başarınız için sizlere çok önemli bir soru sormak istiyorum; "Ekonomik, siyasi ve finansal kararları ürettiğimiz çanağımız, yani zihnimiz kontrol edilebilir mi?" Veya daha az iddialı şekli ile; çıktı ürettiğimiz zihnimize nereden girdi sağlıyoruz ve kendimiz karar aldığımızı sandığımız bir süreç içinde "input"dan ne kadar bağımsız kalabiliyoruz?
Bu soruların cevaplarını Hegelian tekniğin ekonomik-siyasi hayatımızı şekillendirdiğinin daha yüksek sesle iddia edildiği şu günlerde sizlere bırakıyor ve "girdi"den, "input" gerçeğinden bağımsız kalmak adına sizleri her şeyin mümkün olduğu kuantum dünyaya çekmek istiyorum.
Nedir kuantum? En güzel açıklayan örnek; "Schrödinger'in kedisi." "Nasıl yani, kedi ile kuantumun ne alakası var" diyorsanız ve merak ediyorsanız, lütfen devam edin.
Schrödinger'in kedisi
Kuantum teorisyeni Erwin Schrödinger tarafından ortaya atılan ve amacı kuantum gerçeklikleri örneklemek olan Schrödinger'in kedisi, bugüne kadar bilim dünyası tarafından aranan birçok sorunun cevabını içermesi açısından, etkileyici bir dinamik. Peki detayı ne ve finans piyasaları ile ilgisi ne? Bildiğiniz gibi Schrödinger'in kedisi ışık ve ses geçirmeyen bir kutuda yaşar ve kutunun içi dışarıdan kesinlikle görülemez. Kutunun içinde, kedinin sağlıklı besinle veya zehirle beslenmesine yol açan, radyoaktif maddenin gelişigüzel bozunması sonucu çalışan bir sistem mevcuttur. Bozunma sonucu ortaya çıkan parçacıkların çarpmaları, kedinin besinle veya zehirle beslenmesine yol açar. Normal şartlar altında, düğmenin çalışması sonucu, kedi zehirlenir veya beslenir. Kuantum gerçeğinde durum sade gerçekten farklıdır. Schrödinger'in kedisi için, bütün ihtimaller aynı anda varolur. Kedi beslenir, zehirlenir veya aynı anda hem beslenir, hem zehirlenir.
Kutu ses ve ışık geçirmediğinden kedinin ölü, canlı veya hem ölü, hem canlı olduğu ortamı veya bu ortamın varolduğu kesitleri biz dışarıdan algılayamayız. Kediyi gözlemlemek için kapağı kaldırmamız gerekir. Gözlemi yaptığımız an, kediyi ya ölü, ya da canlı görürüz. Aynı anda varolan birçok gerçekliği veya ihtimali, algılama anında tek seçeneğe indirger ve durumu öyle algılarız. Daha doğrusu, gözlemlediğimiz gerçekliği belirleyen veya değiştiren bizim gözlemimizdir. Yaptığımız gözlem sırasında çok boyutlu ihtimallerin varolma, hatta aynı anda varolma gerçekliğini, gördüğümüz gerçeğe indirgeyerek, yaptığımız gözlemin bir parçası oluruz. Kediyi öldürürüz veya yaşatırız.
Piyasa dinamik bir sistem
Değerli dostlar, şimdi gelin bu gerçeği hayatımıza aktaralım. Günlük hayatta olayları ve hayatın gerçeklerini nasıl algılıyoruz? Piyasa, kedinin kutunun içinde bulunduğu gibi, birçok dinamiğin, birçok durağan ile etkileşime girdiği ve bu etkileşimin, insana değin gerekçelerden oluşan bir sarmalın içinde oluştuğu, dinamik bir sistemdir. Bütün ihtimaller aynı anda varolmasına rağmen, piyasayı algılayanlar, yaptıkları gözlemler ile kutunun kapağını kaldırarak olaya müdahil olurlar. Kutu kapalıyken bütün ihtimaller aynı anda varolabilir. Kapağı kaldıran bizler, bireysel veya toplumsal olarak yaptığımız gözlemin bir parçası olur ve sadece kapağın açık kaldığı süre içinde gördüğümüz sahneyi gerçek olarak algılarız. Aynı anda var olma gerçeği kapak kapanınca kaldığı yerden devam eder. Olaya dahil olduğumuz saniye, bizim piyasaları veya daha geniş bir açı ile bakmak gerekirse, hayatı algılayıp, sadece eldeki gözlem bilgisi ile hayati kararların çekirdeğini oluşturmaya adım attığımız ilk andır.
İhtimaller aynı anda gerçektir
Sonuç 1: İçinde yaşadığımız sistem içinde bütün ihtimaller aynı an gerçektir. Gerçekliği belirleyen bizim olaylara müdahil olduğumuz (kapağı kaldırdığımız) andır. Bu noktada sağlanan girdiye dikkat edenler diğerlerine görez gerçeklerini değiştirme fırsatını yakalayanlardır.
Sonuç 2: Türkiye için de bütün ihtimaller aynı anda gerçektir. Kendini Türkiye'nin tek gerçeği sananlar ve vatandaşın davranış ve düşüncelerini yüzde 100 kontrol ettiğini sananlar yukarıdaki kuantum mesajını bence çok ama çok iyi anlamaya çalışsınlar.
Son söz: Herkes geçer, Türkiye Cumhuriyeti kalır.
Not: Pazartesi piyasalarda gördüğümüz sıkıntı bazılarının iddia ettiği gibi seçim sonuçlarından kaynaklanmıyor. Cuma akşamı DOW endeksi 7.800-8.000 arasındaki ikinci denemesinde de başarılı olamadı ve 7.500 desteğine doğru geri çekiliyor. Böyle bir yapı içinde Türk piyasalarının da dünya ile paralel bir şekilde bozulması gayet doğal.
