Melih AşıkAçık Pencerepandikyan Efendi
Ülkeler silahlı ya da silahsız işgal altına düştüğünde geçim yolu olarak işbirlikçiliği seçen kansızlar çıkar otaya... Bunlar güvenlik görevlisi de olabilir, siyasetçi de, gazeteci de... Bunların işgalci efendilerine yaranmak ve iyi yaşamak için satmayacakları inanç, harcamayacakları değer yoktur... İşbirlikçinin milliyeti de yoktur...
İlhami Soysal, Bengi Yayınevi’nce yeni baskısı yapılan “Kurtuluş Savaşında İŞBİRLİKÇİLER” adlı kitabında anlatıyor...
İstanbul’da Tahsin, Müdür Muavini Kemal, Hafız Sait, Sakallı Cemil, Yolgeçenli Yusuf gibi polis şefleri, Osmanlı Devleti adına elde ettikleri istihbaratı işgalcilere aktararak, onlarla işbirliği yaparlar...
Dahası... Düpedüz İngiliz istihbaratında görev alan polisler de vardır...
Polis Cemal ile kardeşi Polis Nedim... Telgrafçı Yakup, Telgrafçı Basri, Haydar, Haçaturyan, Onnik, bunlardan bazılarıdır.
Bu kişiler doğrudan İngiliz polisi olarak çalışmaktadır...
Başlarındaki amir de Ermeni asıllı bir Osmanlı’dır; Pandikyan Efendi...
Gerisini kitabın 157. sayfasından aktaralım:
“Ve bu Pandikyan Efendi, İngiliz memuru olmasına, İngiliz deniz istihbaratı kısmının amiri olmasına rağmen emrindeki Türk asıllı İngiliz ajanlarının melanetini Türk İstihbarat servislerine haber vermekte, Kuvayı Milliyecilerin İstanbul’dan kaçırdıkları cephanenin Anadolu’ya ulaşması için yardımcı olmaktadır.”
Osmanlı Bankası Müdürü Keresteciyan da Anadolu’ya silah kaçıran gruplara, yaptıkları işi bile bile, banka hizmeti sunar, kredi sağlar.
Benliyan adlı İngiliz üniforması giyen bir Ermeni polis vardır ki, İngiliz istihbaratını Türk istihbaratçılara aktararak vatanına hizmet eder.
Tahsin, Yusuf, Cemal, Nedim işbirlikçi... Pandikyan, Keresteciyan, Benliyan yurtseverdir.
Çünkü işbirlikçilik milliyetle değil, cibilliyetle ilgilidir...
(Konuyla doğrudan ilgisi yok ama... Ermenilerin yukarıda anlatılan yurtsever davranışlarının 1918 yılına rasladığına, 1915’in üzerinden sadece üç yıl geçmiş olduğuna da dikkati çekelim...)
-------------------
Süleyman Nazif öldükten bir süre sonra gazetelerde bir haber çıkıyor, mezar taşını Belediye yaptıracak.
Buna çok üzülen Ömer Ferid Kam şu dörtlüğü yazıyor:
“Sağlığında nice ehl-i hünerin
Bir tutam tuz bile yokdur aşına
Öldürüp evvel onu açlıkdan
Sonra bir türbe yaparlar başına.’’
Kaynak: Mahir İz’in anıları/Yılların İzi, sayfa 15, İrfan Yayınları-1975
“Kime sordumsa seni doğru cevap vermediler;
Kimi alçak, kimi hırsız, kimi deyyus! dediler...
Künyeni almak için, partiye ettim telefon:
Bizdeki kayda göre, şimdi o mebus dediler!.. “
* * *
BU dörtlük ise o tarihte memleket görüntüsü:
“Çürüdü memleketin iç yüzü çöktükçe temel,
Şimdilik harice karşı yerimiz olsa dahi,
Yüzümüz yok bakacak kabrine ecdadımızın
Tükürür zannederim yüzümüze tarihi...”
Neyzen Tevfik bunları 1940’larda yazmış...
Ya bugün yaşasaydı?
********************
