Dolarda 'kuantum' sıçrama olabilir mi

yigit bulut yorum-Herşeyden önce kuantumu hangi anlamda kullandım, onu arz edeyim. "Kuantum" terimini "herşey aynı anda mümkün" anlamında kullandım. Peki bilimsel anlamda nasıl açabiliriz? Kuantum terimini açıklayan en iyi örnek Avusturyalı fizikçi Ervin Schrödinger tarafından ortaya atılan "kedi" deneyidir ve -teknik detayları vermeden- şu mantığa dayanır: Schrödinger'in kedisi için, bütün ihtimaller aynı anda var olur. Kedi ya ölü ya diri ya da hem ölü hem diridir. Buna rağmen gözlemi yaptığımız an, kediyi ya ölü ya da canlı görürürüz. Aynı anda var olan birçok gerçekliği-ihtimali, algılama anında tek seçeneğe indirger ve durumu öyle algılarız. Gerçekliği belirleyen veya değiştiren bizim gözlemimizdir. Yaptığımız gözlem sırasında çok boyutlu ihtimallerin var olması hatta aynı anda var olması gerçekliğini, gördüğümüz gerçeğe indirgeyerek, yaptığımız gözlemin bir parçası oluruz. Kediyi öldürürüz veya yaşatırız. Kısacası, her şey aynı anda mümkündür.

Kaos istikrarlıdır

Peki "her şeyin aynı anda gerçek olması" tezini finans piyasalarında nasıl kullanabiliriz? Birkaç yaklaşım ile dinamik bir sistem olan finans piyasalarını sorgulayabiliriz:

Klasik yaklaşım: Bu metot olayları lineer denklemler şeklinde algılar. Doğru veya yanlış, iyi veya kötü vardır. Zıtların varlığı, nötr durum, harici olasılıklar veya olasılıkların birlikte anlayamadığımız kaotik bir denklemle birbirine bağlanması dikkate alınmaz. Bu yaklaşıma göre kur, TEFE-TÜFE hesaplarına göre zaten çok ucuzdur. Aynen geçmişte 1 milyon 700 bin seviyelerinde olduğu gibi. Beklenen sonuç; doların, doğrusal algılayanların hesapladığı seviyeye kadar yükselmesidir.

Kaotik yaklaşım: Lineer yaklaşımcılar ve algılamalarının yetersiz kaldığı sistemleri çözemeyenler, her yapıyı "kaos" olarak adlandırır. Kaosun tamamını anlamak mümkün değildir, yapılması gereken tanımlanmış aralıkları anlamaya çalışmaktır. Kaos her zaman, her yerde hazırdır ve kendi kurallarına göre kendi içinde istikrarlıdır. Sistemler düzenden kaosa doğru eğilim gösterir. Bizim algılama kapasitemiz ile kaos olarak görünen yapılar, bir üst algılama ve zekâ seviyesi için "kozmos" olabilir. Bu yaklaşıma göre: Dolar kuru lineer davranış sergilemeyebilir. 1 milyon 700 bin seviyesinden 1 milyon 250 bine kadar geriler ve bu bölgede uzun süre kalabilir. Oluşan hareketler ve çizilen trendler bize tanımlanmış aralıklar oluşturma imkânını verir. Burada yapılacak hata kaotik davranış dinamiğinin uzun süre tanımlanmış aralıkta kalacağını varsaymaktır. Teorinin amacı ne olacağını bilmek değil, tanımlanmış aralıklar elde edildiğinde, eldeki bilgiye dayanan strateji geliştirmektir.

İki yaklaşım bir arada

Kuantum yaklaşım: Özünü yukarıda aktardım. Bu tanıma göre bir çıkarım yapacağım. Piyasalarda yanlış karar verenlerin büyük bir bölümü olayları yanlış algıladığı için hata yaparlar. "Kur ne olur" sorusuna cevap ararken kediciği kapağı kaldırıp gördüğü an gibi, "kur şu olmalı" ifadesine, arayışlarına referans olarak ipotek koyarlar. Kendi algılaması içinde konuya baktıkları için cevabı ararken bağımsız olamazlar.

Sonuç: Finans piyasalarında en doğru seçim "kaotik" ve "kuantum" yaklaşımı birlikte kullanarak ve tanımlanmış aralıklardan yola çıkarak her ihtimalin aynı anda gerçek olduğunu göz ardı etmeden, sonuca varmayı denemektir. Bu sentezi yapabilenler başarıyı yakalayabilirler.