yiğit Bulut-
Borsanın "en" noktasını zorladığı şu günlerde kavramlar arasında kalan yatırımcıların en çok sorduğu soruyu biraz daha açalım. İleriye dönük 10 yılı sorguladığımızda "bir şirketin hissesini alıp, ortak olmak mı" yoksa "aynı değeri ödeyerek emlak almak mı" daha kârlı olabilir? Soruya cevap aramaya geçmeden bir noktanın altını çizmek gerekli. Hisse ve emlak kıyaslanması çok zor dinamikler olsa bile, ikisinin de temettü ve kira adı altında getiri sağlaması, bazı noktaları yok sayarak ortak bir payda üstünde analiz etmemizi sağlayabilir.Erdemir'in 10 yılı
Daha açıkçası, sistemi kurarken, ev, dükkân ve arsanın, şirket kadar yıllık getiri sağladığını daha açık ifadesiyle, yıllık kira getiri, temettü, bedelli bölünme gibi kavramların birbirine eşit olduğunu varsayacağız. Cevabı ararken, son yılların üzerinde en çok tartışılan şirketi olan Ereğli'nin geçmiş 10 yıllık grafiğini ele almak ve dolara çevirerek sizlerle paylaşmak istiyorum. Bu noktada bazı tespitler yapalım:
Grafik üzerinde 10 yıl geriye gidip özellikle 1998 öncesine de bakarsak, dolar bazında 1 birim altına indiğini ve sonrasında ortalama da 4 birim hatta uç noktalarda 8 birim üstüne çıktığını görebiliriz.
1'e 8 kazandırmış
Çıkarım 1: 100 dolarlık şirket ortaklığınızın değeri bugün diğer getiriler hariç tutulduğunda 800 dolara yükseldiği dönemler olmuş, bugün hala 200 dolar üzerinde.
Soru 1: 1995 sonrası 100 dolara aldığınız, daha açık olsun diye şöyle ifade edelim; 100 bin dolara aldığınız bir evi, son 10 yılda 800 bin dolara satabildiniz mi?
Değerli dostlar, ilk sonuçlar sonrası analizi ileriye doğru taşıyalım ve bugünden itibaren önümüzdeki 10 yılı sorgulayalım. Acaba borsa endeksinin tarihi zirvelerinde olduğu bir dönemde hisse alıp ortak olmak mı yoksa emlak almak mı daha kârlı?
Çıkarım 2: Bu analizden kesin bir sonuç çıkarıp, "doğrusu budur" demek mümkün değil. Zaten analizin amacı da bu değil. Amaç, "emlak almak her şeyden daha kârlıdır" yargısının daha doğrusu sorgulamadan kabul gören bu çıkarımın her zaman doğru olamayacağını örnekler ile analitik düşünen yatırımcılara kanıtlamak.
Doğru yerde satan kazanır
Sonuç 2: Bir şirketin değerinden yola çıkarak dolar bazında 100 birimin ortalama 400 birime geldiğini gördük. Aynı sorgulamayı son krize taşıyıp yapsaydık, 1999-2005 arasını (hazine bonosu açısından ele alsaydık, şu sonuca varacaktık; hiç kıpırdamadan TL bazında bile olsa hazine bonosunda kalanlar ne emlak, ne de borsada aynı risk seviyesine göre elde edilemeyecek getiriler elde ettiler.
Soru 2: Bu veriler sonrası geleceğe dair ne diyebiliriz?
Son söz: Beklemeyi bilen ve doğru yerde satabilen için emlak iyi yatırımdır ama sermaye piyasalarındaki kâr kolay elde edilemez!
